Oedeemfysiotherapie

Wat is oedeemfysiotherapie?

Oedeemfysiotherapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie die zich richt op de behandeling van oedeem, een abnormale ophoping van vocht in het lichaam. De therapie is gericht op het stimuleren van het lymfestelsel om zodoende het overtollige vocht beter af te voeren.

Wat is oedeem?

De definitie van oedeem is: een abnormale ophoping van weefselvocht.
Oedeem oftewel lymfoedeem is een zichtbare zwelling door toename van vocht. Dit kan zich over het hele lichaam manifesteren of in ledematen. Het vocht hoopt zich op doordat er een storing zit in de vochtafvoer in het lichaam.

Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• Primair lymfoedeem: hierbij is er een ontwikkelings- of functiestoornis van de lymfevaten en/of de lymfeklieren.
• Secundair lymfeoedeem hieronder valt:

1. Trauma- en weefselschade (bijvoorbeeld verbranding, radiotherapie, spataderbehandeling)
2. Oncologische afwijkingen (lymfekliermetastases, lymfomen, radiotherapie, druk van grote tumoren)
3. Vaat aandoening (chronische veneuze insufficiëntie, post trombotisch syndroom, intraveneus geneesmiddelen gebruik)
4. Infectie
5. Inflammatie (reumatoïde artritis, dermatitis, psoriasis, sarcoïdose, dermatosen met epidermale betrokkenheid)
   
6. Immobiliteit en ‘dependency’ oedeem (afhankelijkheidsoedeem, post stroke lymfoedeem, paralyse)

Hoe ziet de behandeling eruit?

De behandeling van oedeem bestaat vaak uit 2 fases, de ontstuwingsfase en de onderhoudsfase.

In de ontstuwingsfase wordt er gewerkt aan de afvoer van het vocht. Afhankelijk van de persoonlijke situatie zal er gekozen worden welke behandelmethoden hierbij worden gebruikt. Wanneer het oedeem is gestabiliseerd wordt er overgegaan naar de onderhoudsfase waarin het doel is om het oedeem stabiel te houden.

De oedeemfysiotherapeut probeert de afvoer van vocht onder meer te stimuleren met oefentherapie. Dat gebeurt met algemene oefeningen en ademhalingsoefeningen. Verder doen patiënten vaak specifieke oefeningen gericht op spieren in het hele lichaam, die functioneren als een pomp. Daardoor voert het lichaam vocht af via de lymfe- en bloedbanen. De oedeemfysiotherapeut maakt ook gebruik van manuele lymfdrainage. Met deze massagetechniek verplaatst hij vocht naar delen van het lichaam waar de vochtafvoer wel normaal functioneert. Daarnaast kan de oedeemfysiotherapeut bandages, tape en therapeutische kousen gebruiken om vochtophoping tegen te gaan of te zorgen dat de ontstane situatie stabiel blijft.

Therapeut
Ellen van Dieren