Incontinentie

Bij urine incontinentie is de controle over de blaas onvoldoende, waardoor ongewild urine verloren wordt. Het is een veelvoorkomend probleem, m.n. bij ouderen en in het bijzonder oudere vrouwen. Maar ook steeds meer mannen hebben last van incontinentie. Incontinentie heeft vaak grote invloed op iemands leven en levensvreugde. Mensen die incontinent zijn hebben vaak een verlaagd zelfbeeld. Vaak leidt dat tot isolatie: mensen gaan lange reizen, winkelen en visites uit de weg. Ongeveer een derde van de vrouwen met urineverlies heeft daar ook last van tijdens seksuele activiteiten. De meest voorkomende vormen van urine incontinentie zullen we hier beschrijven.

Stress urine-incontinentie
Dit is de meest voorkomende vorm van urine incontinentie. Bij stress urine-incontinentie (inspanningsincontinentie) verliest u ongewild urine op momenten dat de druk in de buik is verhoogd, zoals bij hoesten, niezen, persen, lachen, vrijen, hardlopen en houdingsveranderingen. Over het algemeen is er geen sterke plasdrang en relatief weinig ( druppels of scheutjes ) urineverlies.

Er zijn drie belangrijke oorzaken voor stress urine-incontinentie.
De meest voorkomende oorzaak is onvoldoende ondersteuning van de plasbuis door een verzakking van de vaginavoorwand. Deze kan door drukverhogingen en abrupte bewegingen enigszins naar beneden zakken. Hierdoor wordt de blaashals iets opengetrokken en verliest u ongewild een scheutje urine.

Een andere oorzaak voor stress urine-incontinentie is een verminderde of afwezige functie van de sluitspier. Dit kan bijvoorbeeld doordat de sluitspier tijdens een operatieve ingreep is beschadigd of doordat de zenuwvoorziening van de sluitspier is verstoord. Een verstoorde zenuwvoorziening van de sluitspier treedt soms op als gevolg van een moeilijke bevalling. Tijdens een langdurige bevalling kan de zenuw beschadigd raken doordat hij langdurig wordt afgedrukt. Ook wanneer u meerdere malen bent geopereerd vanwege een overbeweeglijkheid van de vagina voorwand, kan de zenuwvoorziening beschadigd raken.
Bij mannen is er na een prostaat operatie sprake van stress urine- incontinentie t.g.v. een beschadigd afsluitmechanisme.

Naast deze twee oorzaken speelt bekkenbodemzwakte door aanleg, hormonale veranderingen in de overgang, veel zwaar tillen, sommige gynaecologische operaties, chronisch hoesten en bemoeilijkte ontlasting, een rol. Door verslapping van de bekkenbodemspieren kan deze de plasbuis onvoldoende ondersteunen tijdens buikdrukverhogende activiteiten.

 Urge-urine incontinentie
Bij urge-incontinentie (aandrangincontinentie) verliest men urine vrijwel gelijk met het gevoel dat men moet plassen. In feite trekt de blaas samen op het moment dat dit eigenlijk nog niet zou moeten. Er is hevige plasdrang en het urineverlies is over het algemeen meer ( scheutjes of hele plas) dan bij stress urine-incontinentie. De incontinentie kan overdag, ’s nachts en in volkomen rust optreden.
Er kunnen zowel lichamelijke als psychische oorzaken aan ten grondslag liggen. De oorzaak kan een overactieve blaasspier zijn. Door verstoring van het evenwicht tussen afsluitmechanisme en blaasspier kan de blaas onwillekeurig samentrekken, met urineverlies als gevolg. Daarnaast kunnen neurologische aandoeningen, medicatie en de hormonale veranderingen tijdens de menopauze een rol spelen. De psychische factor kan zijn dat men te veel gefixeerd is op het plassen en bij de geringste aandrang naar het toilet gaat.

Overloop incontinentie
Bij overloop incontinentie treedt er voortdurend druppelsgewijs (druppelincontinentie) of scheutgewijs urineverlies op, omdat de blaas overvol is. De blaas kan niet goed geleegd worden, waardoor hij als het ware overloopt. Urineverlies treedt op wanneer er extra druk komt op de overvolle blaas. Mogelijke oorzaken zijn zwakke blaasspier, een niet goed doorgankelijke plasbuis ( door bijv. vergrote prostaat of vernauwing plasbuis) of te veel uitstellen van de toilet gang.

Neurogene incontinentie
Deze vorm van incontinentie ontstaat door beschadiging van lichaamszenuwen of het centraal zenuwstelsel, waardoor een te slappe blaas kan ontstaan ( bijv. bij diabetes mellitus-Neuropathie ) of juist een te krachtige blaas ( bijv. na een dwarslaesie van het ruggemerg ).

Functionele incontinentie
Is het urineverlies dat optreed doordat iemand niet in staat is droog het toilet te halen door lichamelijke of geestelijke beperkingen.

Behandeling van urine incontinentie
Een effectief gebleken behandeling bij urine incontinentie is blaastraining en bekkenbodemtraining. De bekkenbodemtraining kan bestaan uit oefentherapie met en zonder myofeedback of electro-stimulatie. Al deze behandelvormen samen vallen onder de bekkenfysiotherapeutische behandeling. Tijdens deze behandeling wordt m.n. de functie van de bekkenbodem als ondersteuning en afsluiting van de blaas en plasbuis getraind.

Urineverlies bij vrouwen na de bevalling
Het trainen van de bekkenbodemspieren na de bevalling voorkomt bij vrouwen incontinentieklachten. Bij postnatale gymnastiekcursussen wordt uitgebreid aandacht besteed aan het trainen van de bekkenbodemspieren. Ook langere tijd na de bevalling kan het trainen van de bekkenbodemspieren onder begeleiding van een fysiotherapeut de klachten doen verminderen of laten verdwijnen.